ქალები ფეხბურთის გულშემატკივრების თვალთახედვით: თბილი, კომპეტენტური, აღმაფრთოვანებელი

Main Article Content

ნინო ჯავახიშვილი
ნინო ბუწაშვილი
ირინა ვარდანაშვილი
ხატია თორდუა

ანოტაცია

ნაშრომში, სტერეოტიპის შინაარსის მოდელის – SCM გამოყენებით, ნაკვლევია ქართველი  ფეხბურთის  გულშემატკივრების  დამოკიდებულება  ქალების  მიმართ,  ერთი  ჯგუფის  დიზაინზე დაყრდნობით. კვლევა სამი მიზნით ჩატარდა: პირველი იყო ინდივიდუალური  და ჯგუფური პერსპექტივის შედარება სტერეოტიპებისა და ემოციების კუთხით, მეორე  –  ფეხბურთის  გულშემატკივართა  ტრადიციული,  პატრიარქალური  ქვეჯგუფის  დამოკიდებულებების  შესწავლა,  ხოლო  მესამე  მიზანს  იმის  გაგება  წარმოადგენდა,  თუ  როგორ ვლინდება ემოციები ამ ჯგუფში. კვლევის ფარგლებში, მონაცემები შეგროვდა 145  მონაწილისგან  SCM  კითხვარის  შეცვლილი  ვერსიის  გამოყენებით.  კვლევის  პირველი  შედეგის თანახმად, ინდივიდუალური პერსპექტივიდან შეფასებისას კვლევის მონაწილეები  ქალებს უფრო თბილ და კომპეტენტურ ჯგუფად მიიჩნევენ, მაშინ, როცა კულტურული  დამოკიდებულების  დაფიქსირება  უწევთ.  ამავდროულად,  ორივე  შემთხვევაში,  ქალები  მოხვდნენ HC-HW კლასტერში, რომლის ფარგლებშიც სამი დადებითი ემოცია – აღფრთოვანება,  თანაგრძნობა  და  სიამაყე  გამოიკვეთა,  რაც  იმას  ნიშნავს,  რომ  ფეხბურთის  გულშემატკივართა  პატრიარქალურ  ჯგუფსაც  კი  პოზიტიური  დამოკიდებულება  აქვს  ქალების მიმართ. ამ დასკვნას ამყარებს ის, რომ არა მხოლოდ კომპეტენცია და სითბო,  არამედ ამ ორის ურთიერთქმედებაც პროგნოზირებს სიამაყეს ქალთა მიმართ. ამ მიგნე- ბით ვიგენთ, თუ როგორ უკავშირდება ემოციები სტერეოტიპებს: სითბო იწვევს სიამაყეს კომპეტენციიდან გამომდინარე, და პირიქით. საიამაყის გასაჩენად კი როგორც კომპეტენციის, ასევე სითბოს გარკვეული დონეა საჭირო, ხოლო თუ ერთ-ერთი სტერეოტიპი  საკმარისად მაღალ ნიშნულზეა, მეორის მონაწილეობა აღარაა საჭირო. 

საკვანძო სიტყვები:
სტერეოტიპის შინაარსის მოდელი, დამოკიდებულებები, ემოციების გამოვლენა, ჯგუფური და ინდივიდუალური პერსპექტივები
გამოქვეყნებული: Jul 19, 2022

Article Details

როგორ უნდა ციტირება
ჯავახიშვილი ნ. ., ბუწაშვილი ნ. ., ვარდანაშვილი ი. ., & თორდუა ხ. . (2022). ქალები ფეხბურთის გულშემატკივრების თვალთახედვით: თბილი, კომპეტენტური, აღმაფრთოვანებელი . ქართული ფსიქოლოგიური ჟურნალი, 3. https://doi.org/10.52340/gpj.2022.07.04
გამოცემა
სექცია
Articles

წყაროები

Becker, J. C., & Asbrock, F. (2012). What triggers helping versus harming of ambivalent groups?

Effects of the relative salience of warmth versus competence. Journal of Experimental Social

Psychology, 48(1), 19-27. https://doi.org/10.1016/j.jesp.2011.06.015

Bye, H. H., & Herrebrøden, H. (2018). Emotions as mediators of the stereotype–discrimination rela-

tionship: A BIAS map replication. Group Processes & Intergroup Relations, 21(7), 1078-1091.

https://doi.org/10.1177/1368430217694370

Carver, C. S., Glass, D. C., & Katz, I. (1978). Favorable evaluations of blacks and the handicapped:

Positive prejudice, unconscious denial, or social desirability? Journal of Applied Social Psychol-

ogy, 8(2), 97-106. https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.1978.tb00768.x

Cuddy, A. J., Fiske, S. T., & Glick, P. (2007). The BIAS map: Behaviors from intergroup affect

and stereotypes. Journal of Personality and Social Psychology, 82(6), 631-648. http://dx.doi.

org/10.1037/0022-3514.92.4.631

Cuddy, A. J., Fiske, S. T., & Glick, P. (2008). Warmth and competence as universal dimensions of

social perception: The stereotype content model and the BIAS map. Advances in Experimental

Social Psychology, 40, 61-149. https://doi.org/10.1016/S0065-2601(07)00002-0

Cuddy, A. J., Fiske, S. T., Kwan, V. S., Glick, P., Demoulin, S., Leyens, J. P., ... & Ziegler, R. (2009).

Stereotype content model across cultures: Towards universal similarities and some differences.

British Journal of Social Psychology, 48(1), 1-33. https://doi.org/10.1348/014466608X314935

Durante, F., Fiske, S. T., Kervyn, N., Cuddy, A. J., Akande, A., Adetoun, B. E., ... & Storari, C. C.

(2013). Nations’ income inequality predicts ambivalence in stereotype content: How societies

mind the gap. British Journal of Social Psychology, 52(4), 726-746.. https://doi.org/10.1111/

bjso.12005

Findor, A., Lášticová, B., Hruška, M., Popper, M., & Váradi, L. (2020). The impact of response

instruction and target group on the BIAS map. Frontiers in Psychology, 11, 2665. https://doi.

org/10.3389/fpsyg.2020.566725

Fiske, S. T. (2018). Stereotype content: Warmth and competence endure. Current Directions in Psy-

chological Science, 27, 67-73. http://dx.doi.org/10.1177/0963721417738825

Fiske, S. T., Xu, J., Cuddy, A. C., & Glick, P. (1999). (Dis) Respecting versus (dis)liking: Status and

interdependence predict ambivalent stereotypes of competence and warmth. Journal of Social

Issues, 55(3), 473–489. https://doi.org/10.1111/0022-4537.00128

Fiske, S. T., & North, M. S. (2015). Measures of stereotyping and prejudice: Barometers of bias. In

Measures of personality and social psychological constructs (pp. 684-718). Academic Press.

Fiske, S. T., Cuddy, A. J. C., Glick, P., & Xu, J. (2002). A model of (often mixed) stereotype content:

Competence and warmth respectively follow from perceived status and competition. Journal of

Personality and Social Psychology, 82, 878-902. http://dx.doi.org/10.1037/0022-3514.82.6.878

Fiske, S. T., Xu, J., Cuddy, A. C., & Glick, P. (1999). (Dis) respecting versus (dis) liking: Status and

interdependence predict ambivalent stereotypes of competence and warmth. Journal of Social

Issues, 55, 473-489. https://doi.org/10.1111/0022-4537.00128

Glick, P., Fiske, S. T., Abrams, D., Dardenne, B., Ferreira, M. C., Gonzalez, R., Hachfeld, C., Huang,

L.L., Hutchison, P., Kim, H. J. & Manganelli, A. M. (2006). Anti-American sentiment and Amer-

ica’s perceived intent to dominate: An 11-nation study. Basic and Applied Social Psychology,

(4)363-373. https://doi.org/10.1207/s15324834basp2804_10

Grigoryan, L., Bai, X., Durante, F., Fiske, S. T., Fabrykant, M., Hakobjanyan, A., ... & Yahiiaiev,

I. (2020). Stereotypes as historical accidents: Images of social class in postcommunist versus

capitalist societies. Personality and Social Psychology Bulletin, 46(6), 927-943. https://doi.

org/10.1177/0146167219881434

Grigoryev, D., Fiske, S. T., & Batkhina, A. (2019). Mapping ethnic stereotypes and their anteced-

ents in Russia: The stereotype content model. Frontiers in Psychology, 10, 1643. https://doi.

org/10.3389/fpsyg.2019.01643

Javakhishvili, N., Butsashvili, N., Vardanashvili, I., & Gogibedashvili, A. (2021). Social-Structural Ante-

cedents Come forward to Elicit Envy to Distant Out-Groups. Frontiers in Psychology, 12, 1677.

Kotzur, P. F., Friehs, M. T., Asbrock, F., & van Zalk, M. H. (2019). Stereotype content of refugee

subgroups in Germany. European Journal of Social Psychology, 49(7), 1344-1358. https://doi.

org/10.1002/ejsp.2585

Kotzur, P. F., Schäfer, S. J., & Wagner, U. (2018). Meeting a nice asylum seeker: Intergroup contact

changes stereotype content perceptions and associated emotional prejudices, and encourages sol-

idarity-based collective action intentions. British Journal of Social Psychology, 58(3), 668-690.

https://doi.org/10.1111/bjso.12304

Kotzur, P. F., Veit, S., Namyslo, A., Holthausen, M. A., Wagner, U., & Yemane, R. (2020). ‘Society

thinks they are cold and/or incompetent, but I do not’: Stereotype content ratings depend on

instructions and the social group’s location in the stereotype content space. British Journal of

Social Psychology, 59(4), 1018-1042. https://doi.org/10.1111/bjso.12375

Lindqvist, A., Björklund, F., & Bäckström, M. (2017). The perception of the poor: Capturing stereo-

type content with different measures. Nordic Psychology, 69(4), 231-247. https://doi.org/10.108

/19012276.2016.1270774

Makashvili, A., Vardanashvili, I., & Javakhishvili, N. (2018). Testing intergroup threat theory: Real-

istic and symbolic threats, religiosity and gender as predictors of prejudice. Europe’s Journal of

Psychology, 14(2), 464-484. https://doi.org/10.5964/ejop.v14i2.1483

Nariman, H. S., Hadarics, M., Kende, A., Lášticová, B., Poslon, X. D., Popper, M., Boza, M.,

Ernst-Vintila, A., Badea, C., Mahfud, Y., O’Connor, A., & Minescu, A. (2020). Anti-roma Bias

(Stereotypes, Prejudice, Behavioral Tendencies): A Network Approach Toward Attitude Strength.

Frontiers in psychology, 11, 2071. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.02071

Rosenberg, S., Nelson, C., & Vivekananthan, P. S. (1968). A multidimensional approach to the struc-

ture of personality impressions. Journal of Personality and Social Psychology, 9(4), 283–294.

https://doi.org/10.1037/h0026086

Sumbadze, N. 2014. Study of the perception and attitudes toward violence against woman and do-

mestic violence in Tbilisi, Kakheti and Samegrelo-ZemoSvanety of Georgia (2013). Fountain

Georgia, Ltd.

Sweetman, J., Spears, R., Livingstone, A. G., & Manstead, A. S. (2013). Admiration regulates social

hierarchy: Antecedents, dispositions, and effects on intergroup behavior. Journal of Experimen-

tal Social Psychology, 49(3), 534-542. https://doi.org/10.1016/j.jesp.2012.10.007

The Fiske Lab. (2013). Cross-Cultural warmth and competence maps. Retrieved from https://www.

fiskelab.org/cross-cultural-wc-maps/

Tsukamoto, S., and Fiske, S. T. (2018). Perceived threat to national values in evaluating stereotyped

immigrants. Journal of Social Psychology, 158, 157-172. https://doi.org/10.1080/00224545.20

Ufkes, E. G., Otten, S., van der Zee, K. I., Giebels, E., & Dovidio, J. F. (2012). The effect of stereo-

type content on anger versus contempt in “day-to-day” conflicts. Group Processes & Intergroup

Relations, 15(1), 57-74. https://doi.org/10.1177/1368430211417832

UN Women. (2018). National study on violence against women in Georgia 2017: Summary report.

Retrieved form https://www2.unwomen.org/-/media/field%20office%20georgia/attachments/

publications/2018/national%20study%20on%20violence%20against%20women%202017.pdf?

la=en&vs=2932

UN Women. (2020a). Country gender equality profile. Georgia. Retrieved from: https://www2.un-

women.org/-/media/field%20office%20georgia/attachments/publications/2020/country%20gen-

der%20equality%20profile%20of%20georgia.pdf?la=en&vs=2312

UN Women. (2020b). Georgia: Analysis of the Gender Pay Gap and Gender Inequality in the

Labour Market in Georgia. Retrieved from https://www2.unwomen.org/-/media/field%20

office%20georgia/attachments/publications/2020/gender%20pay%20gap_georgia_eng.pd-

f?la=en&vs=636

World Bank Group. (2017). Gender Based Violence in Georgia: Links among Conflict, Economic

Opportunities and Services. Washington: World Bank.

Wu, S. J., Bai, X., & Fiske, S. T. (2018). Admired rich or resented rich? How two cultures

vary in envy. Journal of Cross-Cultural Psychology, 49(7), 1114-1143. https://doi.

org/10.1177/0022022118774943