შეზღუდული რაციონალობა და მარტივი ევრისტიკები
Article Sidebar
Main Article Content
ანოტაცია
წარმოდგენილი სტატიის მისზანი კვლევის იმ მეთოდოლოგიური პრინციპების და ცდისეული მონაცემების განხილვაში მდგომარეობს, რომლებიც, ფაქტობრივად, უარყოფენ ევრისტიკულ მსჯელობათა არაეფექტური (კოგნიტური შეცდომების სიჭარბე) მოქმედების შესახებ არსებულ ვალსაზრისს. ნაჩვენებია, რომ ყოველდღიურ-ცხოვრებისეულ პირობებში გადაწყვეტილებათა მიღების მსვლელობაში ადამიანის ნორმატიულ-რაციონალური მოთხოვნების გათვალისწინების და მათი გამოყენების უმცირესი შესაძლებლობა გააჩნია.დახასიათებულია შეზღუდული რაციონალობის პრინციპი, ხაზგასმულია მისი დიდი მნიშვნელობა გადაწყვეტილებათა მიღების განმსაზღვრელი ფსიქიკური მექანიზმების გამოყოფა-აღწერაში. გარემოსთან ადამიანის ადაპტაციური ურთიერთობის მიხედვით, აღნიშნულია ინფორმაციის ეტაპობრივი ძიების (არჩევანი სუბიექტის მიერ მოპოვებული ცოდნით არის განსაზღვრული), სამართლიანობის დამყარების (არჩევანი მოითხოვს სუბიექტის გან გარკვეული „დანახარჯის გაღებას“), მეხსიერებით აღდგენითი (არჩევანი სუბიექტის მიერ მიღებული გამოცდილების გახსენებას ემყარება) ევრისტიკები. ყურადღება განსკუთრებით გამახვილებულია პრეტენზიის დონის ევრისტიკაზე (ი სეთი სირთულის დასახული მიზანი, რომლის მიღწევა სუბიექტს შესაძლებლად მიაჩნია), მისი მოქმედების ქმედითობა გაანალიზებულია გადასაწყვეტ ამოცანათა აღნაგობრივ-შინაარსობრივი მხარის გათვალისწინებით.
Article Details
წყაროები
Simon, H. (1990). Invariants of human behavior. Annual Review of Psychology, 41, 1-19.
Khaneman, D.,Tversky, A.(1973). On the psychology of prediction. Psychological Review, 4, 273-
Edwarsds,W. (1954). The theory of decision making. Psychological Bulletin,51, 380-417.
Simon, H. (1982). Models of bounded rationality. Cambridge, MA: MIT Press.
Gigerenzer,G, Goldstein, D. (1996). Reasoning the fast and frugal way: models of bounded
rationality. Psychological Review, 103, 650-669.
Brunswik E. (1956). Perception and the representative design of psychological experiments.
Berkley, University of California Press.
Hertwig, R., Herzog, S. (2009). Fast and frugal heuristics: Tools of social rationality. Social
Cognition, 27, 661-698.
Hertwig, R., Pachur, T, Kirzenhauser,S. (2005). Judgments of risk frequencies: Tests of possible
cognitive mechanisms. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory and Cognition,
, 621-642.
Hertwig, R., Davis, J., Solloway, F. (2002). Parental investment: How an equity motive can produce
inequality. Psychological Bulletin, 128,728-745.
Berg, N., Hoffrage, U., Abramczuk, K. (2010). Fast acceptance by experience: FACE-recognition in
Schelling model of neighbor segregation. Judgment an Decision making, 5, 391-419.
Goldstein, D., Gigerenzer, G. (2002). Models of ecological rationality: The recognition heuristics.
Psychological Review, 109, 75-90.
Miller, G., Todd, P. (1998). Mate choice turns cognitive. Trends in Cognitive Sciences, 2, 190-198. Надирашвили, Ш. (1976). Психологическая природа восприатия. Мецниереба,Тбилиси.
Чарквиани, Д. (1981). Притягательность альтернатив и уровень достижения желательхых
результатов, как детерминанты шкалы предпочтений в ситуации выбора. Тбилиси,
Вестник, АН Грузии, серия философии-психологии, 1, 75-87.
ჩარკვიანი , დ. (2014). შეფასებითი მსჯელობა და ასიმილაციის ეფექტები. საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის მოამბე, 8,1, 142-145.