რა აყალიბებს მაღალ მიმღებლობას – მორალური ორიენტაციის წყარო და ფსიქოლოგიური მოქნილობა
Article Sidebar
Main Article Content
ანოტაცია
კვლევის მიზანს წარმოადგენს მორალურ ორიენტაციასა და პიროვნების მიმღებლობას შორის კავშირის დადგენა. ამასთან, იმის ჩვენება თუ რომელი ბაზისური ღირებულები უდევს საფუძვლად მორალურ ორიენტაციათა ტიპებს და უკავშირდება თუ არა ის პიროვ- ნების მიმღებლობის დონეს. კვლევაში ასევე ფსიქოლოგიური მოქნილობა აღწერილია, რო- გორც სავარაუდო მექანიზმი, რომელიც შესაძლოა ზემოაღნიშნულ ცვლადებს შორის კავ- შირის ბუნებაზე მოქმედებდეს. კვლევაში მონაწილეობას იღებდა სულ 370 ადამიანი. შედე- გებმა აჩვენა, რომ მაღალი მორალური აბსოლუტიზმის მაჩვენებელი (სიტუაციონიზმი, აბ- სოლუტიზმი) თვითტრანსცემდენტულობისა და კონსერვაციის ღირებულებათა სისტემებ- თანაა დაკავშირებული, ხოლო მაღალი რელატივიზმის მაჩვენებელი – ცვლილებისადმი ღიაობასთან. ლოჯისტიკურმა რეგრესიამ აჩვენა, რომ მორალური ორიენტაციის ყველაზე ძლიერი პრედიქტორი კონსერვაციაა. ასევე, აღმოჩნდა, რომ ფსიქოლოგიური მოქნილობა მჭიდროდ არის დაკავშირებული ბაზისურ ღირებულებებთან. მრავალმხრივი იერარქიული რეგრესიის შედეგად გამოვლინდა, რომ თვითტრანსცენდენტულობას და ცვლილებისადმი მზაობას ყველაზე ძლიერი პრედიქტორული ღირებულება აქვთ როგორც ფსიქოლოგიური მოქნილობის, ასევე უპირობო თვითმიღების წინასწარმეტყველებისას. მორალურ ორიენტაცი- ასა და პიროვნების მიმღებლობას შორის არ დაფიქსირდა მნიშვნელოვანი კავშირი, თუმცა ღი- რებულებათა სისტემებისა და უპირობო თვითმიღების ნაწილობრივი მედიატორი ფსიქოლოგი- ური მოქნილობა აღმოჩნდა. კვლევას აქვს თეორიული და პრაქტიკული ღირებულება. მორალური ორიენტაციის საფუძვლებისა და მისი შედეგების დადგენა მორალის ახლებურ ხედვას და კვლევას შეუწყობს ხელს. რაც შეეხება პრაქტიკულ მნიშვნელობას, თითქმის ყველა თერაპიული პროცესი პიროვნების მიმღებლობის ზრდას უკავშირდება, შესაბამისად, აუცილებელია მის საფუძვლად მდებარე სტრუქტურების დადგენა და ამ პროცესში პიროვნების ღირებულებებისა და მორალური ორიენტაციის მნიშვნელობის გათვალისწინება.
Article Details
წყაროები
Altemeyer, B. (1996). The Authoritarian Spectre. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Arvan, M. (2011). Bad News for Conservatives? Moral Judgments and Dark Triad Personality Traits:
A mCorrelational Study. Neuroethics, 6(2):1-12.
Baer, R. A. (Ed.). (2006). Mindfulness-based treatment approaches: Clinician’s guide to evidence base and applications. San Diego, CA: Elsevier.
Barden, J., Rucker, D. D., & Petty, R. E. (2005). “Saying one thing and doing another”: Examining the impact of event order on hypocrisy judgments of others. Personality and Social Psychology Bulletin, 31, 1463-1474.
Brown, L. (Ed.). (1993). The Oxford shorter English dictionary. New York: Oxford University Press.
Bonanno, G. A., Papa, A., Lalande, K., Westphal,4. M., & Coifman, K. (2004). The Importance of Being Flexible; The Ability to Both Enhance and Suppress Emotional Expression Predicts Long-
Term Adjustment. Psychological Science, 15(7), 482-487.
Chamorro-Premuzic, T., & Reichenbacher, L. (2008). Effects of personality and threat ofevaluation on divergent and convergent thinking. Journal of Research in Personality, 42, 1095-1101.
Clinchy, B., Lief, J., & Young, P. (1977). Epistemological and moral development in girls from a traditional and a progressive high school. Journal of Educational Psychology, 69, 337-343.
Commons, C. Armon, L. Kohlberg, F. A. Richards, T. A. Grotzer & J. D. Sinnott (Eds.), Adult development (Vol. 2, pp. 62-78). New York: Praeger.
Dimidjian, S. & Linehan, M. M. (2003). Defining an agenda for future research on the clinical application of mindfulness practice. Clinical Psychology: Science and Practice, 10 (2), 166 171.
Forsyth, D. R. (1980). A taxonomy of ethical ideologies. Journal of Personality and SocialPsychology, 39(1), 175-184.
Forsyth, D. R. (1981). Moral judgment: The influence of ethical ideology. Personality and Social Psychology Bulletin, 7, 218-223.
Forsyth, D. R., & Berger, R. E. (1982). The effects of ethical ideology on moral behavior. The Journal of Social Psychology, 117, 53-56.
Forsyth, R.D., Nye, J (1990). Personal Moral Philosophies and Moral Choice. Journal of Research in Personality 24, 398-414.
Fruzzetti, A. E. & Iverson, K. M. (2004). Mindfulness, acceptance, validation, and “individual” psychopathology in couples. In S. C. Hayes, V. M. Follette and M. M. Linehan (Eds.), Mindfulness
and Acceptance (pp. 66-95). New York: Guilford.
Galatzer-Levy, I. R., Burton, C. L., & Bonanno, G.13. A. (2012). Coping flexibility, potentially traumatic life events, and resilience: a prospective study of college student adjustment. Journal of
Social and Clinical Psychology, 31(6), 542-567.
Geertz, C. (1973). The interpretation of cultures. New York: Basic Books.
Germer, C. K. (2005). Mindfulness. In C. K. Germer, R. D. Siegel & P. R. Fulton (Eds.), Mindfulness and psychotherapy (pp. 3-27) New York: Guilford.
Gowans, C. (2004). Moral relativism. The Stanford Encyclopedia of Philosophy Retrieved Spring, from Harman.
Gilbert “Moral Diversity as an Argument for Moral Relativism”, in Douglas Odegard and Carole
Stewart (eds.), Perspectives on Moral Relativism, Agathon, Milliken, Ontario, 1994.
Greenberg, L., & Safran, J. D. (1987). Emotion in psychotherapy. New York: Guilford. Bulletin, 28,789-801.
Harman, G. (1975). Moral relativism defended. Philosophical Review, 84, 3–22.
Hayes, S. C. (2004a). Acceptance and Commitment Therapy and the new behavior therapies: Mindfulness, acceptance, and relationship. In S. C. Hayes, V. M. Follette and M. M. Linehan (Eds.),
Mindfulness and Acceptance (pp. 1-29). New York: Guilford.
Higgins, E. T. (2006). Value from hedonic experience and engagement. Psychological Review, 113, 439-460.
Kashdan, T. B., & Silvia, P. (2009). Curiosity and interest: The Benefits of thriving onnovelty and challenge. In S. J. Lopez, & C. R. Snyder (Eds.), Oxford Handbook of Positive Psychology (pp.
-374)., 2nd Ed. New York, NY.
Kashdan, T. B., & Silvia, P. (2009). Curiosity and interest: The benefits of thriving on novelty and challenge. In S. J. Lopez, & C. R. Snyder (Eds.), Oxford Handbook of Positive Psychology (pp.
-374)., 2nd Ed. New York, NY.
Kashdan, T. B., & Rottenberg, J. (2010). Psychological flexibility as a fundamental aspect of health. Clinical psychology review, 30(7), 865-878.
King, L. A., & Hicks, J. A. (2007). Whatever happened to “what might have been”? Regret, happiness, and maturity. American Psychologist, 62, 625-636.
Klohnen, E. C. (1996). Conceptual analysis and measurement of the construct of egoresiliency. Journal of Personality and Social Psychology, 70, 1067-1079.
Kruglanski, A. W., & Webster, D. M. (1996). Motivated closing of the mind: “Seizing”and “freezing”. Psychological Review, 103, 263-283.
Landstra, J., Ciarrochi, J., Deane, F. P., & Hillman,21. R. J. (2013). Identifying and describing feelings and psychological flexibility predicts mental health in men with HIV. British journal of
health psychology, DOI: 10.1111/bjhp.12026.
Maor, M., Ben-Itzhak, S. (2014). The Psychological Flexibilit Questionnaire (PFQ): Development,Reliability and Validity; 5(4): WMC004606
McCracken, L. M., Gutiérrez-Martínez, O., &26. Smyth, C. (2013). “Decentering” Reflects PsychologicalFlexibility in People with Chronic Pain and Correlates with their Quality of Functioning. Health Psychology, 32(7), 820-823.
Mikulincer, M., Gillath, O., Sapir-Lavid, Y., Yaakobi, E., Arias, K., Tal-Aloni, L., &Bor, G. (2003).
Attachment theory and concern for others’ welfare: Evidence that activation of the sense of secure base promotes endorsement of selftranscendence values. Basic and Applied Social Psy-
chology, 25, 299-312.
Mikulincer, M., Gillath, O., Sapir-Lavid, Y., Yaakobi, E., Arias, K., Tal-Aloni, L., & Bor, G. (2003).
Attachment theory and concern for others’ welfare: Evidence thatactivation of the sense of secure base promotes endorsement of self-transcendence values. Basic and Applied Social Psychology, 25, 299–312.
Mines, R. A., King, P. M., Hood, A. B., & Wood, P. K. (1990). Stages of intellectual development and associated critical thinking skills in college students. Journal of College Student Development,31, 538-547.
Nolen-Hoeksema, S., Wisco, B. E., & Lyubomirsky, S. (2008). Rethinking rumination. Perspectives on psychological science, 3(5), 400-424.
O’Brien, T. B., & DeLongis, A. (1996). The interactional context of problem-, emotion-and relationship- focused coping: The role of the Big Five personality factor’ Journal of Personality, 64, 775-813.
Perry, W. G. (1970). Forms of intellectual and ethical development in the college years. New York: Holt, Rinehart, & Winston.
Peterson, R. F. (1994). Acceptance, experience, and choice. In S. C. Hayes, N. S. Jacobson, V. M. Follette and M. J. Dougher (Eds.), Acceptance and change: Content and context in psychotherapy (pp. 13-32). Reno, NV: Context Press.
Rai, T. S., & Fiske, A. P. (2011). Moral psychology isrelationship regulation: Moralmotives for unity, hierarchy, equality, and proportionality. Psychological Review,118,57–75
Rokeach, M.(1954). The nature and meaning of dogmatism. Psychological Review, 61, 194-204.
Schlenker, B. R., &Forsuth, D. R. (1977) On the Ethics of Psychological Research. Journal of Experimental Social Psychology, 13, 369-396.
Schommer, M. (1998). The influence of age and schooling on epistemological beliefs. The British Journal of Educational Psychology, 68, 551-562.
Schwartz, S. H. (1992). Universals in the content and structure of values: Theory and empirical tests in 20 countries. In M. P. Zanna (Ed.), Advances in experimental social psychobgy (Vol. 25, pp. 1-65). New York: Academic Press.
Schwarz, S., Fischer, R., Verkasalo, M. (2012). Refining the theory of Basic Human Values. Journal of personality and social sychology. Advanced online publication
Silvia, P. J., & Kashdan, T. B. (2009). Interesting things and curious people: Explorationand engagement as transient states and enduring strengths. Social Psychology andPersonality Compass, 3,
-797.
Skitka, L., &Mullen, E. (2002). The Dark Side of Moral Conviction. Analyses of Social Issues and PublicPolicy, 2002, pp. 35-41
Skitka, L., Bauman, C., & Sargis, E. (2005). Moral Conviction: Another Contributor to AttitudeStrength or Something More? Journal of Personality and Social Psychology 88 (6), 895-917
Sorrentino, R. M., & Roney, C. R. J. (2000). The uncertain mind: Individual differences infacing the unknown. Philadelphia: Psychology Press.
Stone, J., & Fernandez, N. C. (2008). To practice what we preach: The use of hypocrisy and cognitive
dissonance to motivate behavior change. Social and Personality Psychology Compass, 2, 1024- 1051.
Weiner, E. S. C. & Simpson, J. A. (Eds.). (1991). The compact Oxford English dictionary (2nd ed.). New York: Oxford University Press.
Wong, D. (2006). Natural moralities. Oxford, UK: Oxford University Press.
William F. Fey, (1955). Acceptance by others and its relation ro acceptance of self and others:
A revaluation. Journal of Abnormal and Social Psychology, 30, 274-276
Williams, J. E., & JayLynn, S., (2010). Acceptance: Historicaland Conceptual Review. State University of New-York.